Vào lúc 8 giờ 00 ngày 29/05/2025, Khoa xét nghiệm y học đã tổ chức seminar với chuyên đề “Cập nhật tình hình nhiễm Talaromyces (Penicillium) marneffei và chẩn đoán xét nghiệm ở người bệnh HIV/AIDS” bằng hình thức báo cáo trực tiếp tại văn phòng khoa Xét nghiệm y học. Báo cáo viên là ThS. Phan Cẩm Ly, với sự tham gia của các thành viên trong khoa Xét nghiệm y học, chủ trì là ThS.BS. Nguyễn Thị Đoan Trinh.
Tại buổi chuyên đề, ThS. Phan Cẩm Ly đã báo cáo 2 nội dung chính gồm:
1. Cập nhật tình hình nhiễm Talaromyces (Penicillium) marneffei và chẩn đoán xét nghiệm ở người bệnh HIV/AIDS
2. Cập nhật chẩn đoán xét nghiệm Talaromyces (Penicillium) marneffei
HIV (Human Immunodeficiency Virus) phát hiện đầu tiên vào năm 1983. HIV tiêu hủy hoặc làm suy yếu chức năng của hệ miễn dịch (giảm số lượng và chất lượng tế bào lympho TCD4+), số lượng TCD4+ < 200 tế bào/mm3 máu, người bệnh sẽ chuyển qua giai đoạn AIDS.
T.marneffei được phân lập đầu tiên trên một loài chuột tre (Rhizomys sinensis) tại viện Pasteur Đà Lạt, Việt Nam vào năm 1956. T.marneffei là một trong 3 căn nguyên hàng đầu gây nhiễm trùng cơ hội ở bệnh nhân AIDS.
Trong kỉ nguyên HAART - Highly Active Antiretroviral Therapy - liệu pháp kháng retrovirus hoạt tính cao (từ 1996 – nay) tỉ lệ nhiễm trùng do T.marneffei ở người HIV đã giảm. Tuy nhiên, số trường hợp mắc bệnh ở bệnh nhân không nhiễm HIV/AIDS đã tăng lên ở châu Á kể từ cuối những năm 1990, do những tiến bộ trong chẩn đoán và ngày càng nhiều người mắc các bệnh lý khác làm suy giảm hệ thống miễn dịch.
Do các biểu hiện lâm sàng của nhiễm nấm T.marneffei có thể nhầm lẫn với một số bệnh nhiễm trùng toàn thân khác nên việc chẩn đoán xác định nguyên nhân là rất quan trọng giúp điều trị đặc hiệu kịp thời.
Gen Mp1(Mannoprotein 1) – là gen mã hóa protein vách của T. marneffei tạo ra một protein duy nhất Mp1p gồm 411 amino acid, có trọng lượng phân tử ước đoán 43 kDa. Đây là một mannoprotein tập trung nhiều ở vách tế bào ở các hình thái khác nhau của T. marneffei như dạng hạt men, bào tử đính hay nấm sợi. Do có tính đặc hiệu cao, Mp1p là chỉ điểm chẩn đoán tiềm năng cho bệnh do T. marneffei gây ra.
Tiêu chuẩn vàng để chẩn đoán T. marneffei ở bệnh nhân nhiễm HIV/AIDS là Xét nghiệm trực tiếp và nuôi cấy. Độ nhạy nuôi cấy nấm có khác nhau tùy theo bệnh phẩm (tủy xương (100%), sinh thiết da (90%) và máu (76%). Tuy nhiên, xét nghiệm tìm kháng nguyên Mp1p là kỹ thuật có thể rút ngắn thời gian chẩn đoán bệnh (<6 giờ) so với phương pháp nuôi cấy truyền thống để xác định nhiễm nấm T. marneffei. Không những vậy, xét nghiệm tìm kháng nguyên Mp1p còn có thể thực hiện được tại các cơ sở y tế chưa có đủ khả năng thực hiện các kỹ thuật nuôi cấy (độ nhạy 75 - 89% và độ đặc hiệu 97 - 99,4%). Có thể sử dụng xét nghiệm ELISA Mp1p vào tiêu chuẩn chẩn đoán và dự báo bệnh do nấm T.marneffei trên bệnh nhân nhiễm HIV/AIDS có TCD4+ <100 tế bào/mm3.
HÌNH ẢNH TẠI BUỔI SEMINAR